UAF onderschrijft SCP-rapport: effectiviteit nieuwe inburgeringswet hangt af van uitvoering en budget

‘Nieuwe inburgeringswet is veelbelovend, maar effectiviteit hangt af van uitvoering’, schrijft het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Op 9 september publiceerde het SCP samen met WODC en RIVM de policy brief: In uitvoering. Een analyse van het op statushouders gerichte beleid en wat er nodig is om dit beleid te verbeteren. Het UAF herkent de zorgpunten die in het rapport staan en onderschrijft het belang van goede studiemogelijkheden en perspectief op een baan op het eigen niveau. Het UAF biedt gemeenten handvatten om hoger opgeleide statushouders te begeleiden naar studie en werk onder de nieuwe wet. 

Op basis van jarenlang onderzoek naar vluchtelingen die sinds 2014 naar Nederland kwamen signaleren SCP en WODC knelpunten en doen zij aanbevelingen aan de overheid. Eerder verscheen de policy brief ‘Geen tijd te verliezen’ van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR, 2015). Het nieuwe rapport is het sluitstuk van het meerjarige onderzoek. 

Hieronder noemen we enkele aanbevelingen uit het rapport die aansluiten bij de speerpunten van het UAF.  

1) Korte opvangperiode draagt bij aan goede start 

‘De periode die statushouders in een opvang doorbrengen is de laatste jaren sterk toegenomen. Een korte periode in de opvang is van groot belang voor het integratieproces van statushouders: hoe korter de opvangperiode en hoe zinvoller de tijdsbesteding in de opvang, des te beter de beheersing van het Nederlands en des te gunstiger de arbeidsmarktpositie van statushouders na de opvang.’ (Bron: Nieuwsbericht SCP) 

> Het UAF is een groot voorstander van een humane, vlotte en zorgvuldige asielprocedure. Daarna is van groot belang om vluchtelingen perspectief te bieden. Met de komst van Afghaanse vluchtelingen hebben we hier opnieuw aandacht voor gevraagd. Bekijk hier het pamflet dat het UAF eind augustus heeft toegestuurd aan de Tweede Kamerleden die zich bezighouden met Asiel & Integratie.  

2) Maak onderwijs meer toegankelijk 

‘De onderwijsroute in het nieuwe inburgeringsbeleid is een belangrijke stap vooruit, maar de toegankelijkheid kan verder worden vergroot. Een uitbreiding van taalschakeltrajecten, waarin het volgen van een opleiding en het leren van de Nederlandse taal worden gecombineerd, kan daaraan bijdragen. (..) Het ministerie van OCW zou een voortrekkersrol kunnen spelen bij het vergroten van het aanbod van taalschakeltrajecten.’ (Bron: Nieuwsbericht SCP) 

> In afgelopen jaren heeft het UAF veel tijd en energie gestoken in het mede vormgeven van de nieuwe Inburgeringswet. Zo hebben we ons sterk gemaakt voor een onderwijsroute. Met succes.  

> Over de uitvoering van de Inburgeringswet geeft het UAF ook advies. We onderschrijven de zorgen van het SCP hierover en brengen onze eigen standpunten bij herhaling onder de aandacht. Zo blijven we aandacht vragen voor de toegankelijkheid van de onderwijsroute. Zie: Advies over uitvoering onderwijsroute in nieuwe inburgeringswet. 

> Het UAF onderstreept het belang van voldoende budget voor het uitvoeren van de onderwijsroute. Wanneer het budget niet toereikend is, voorzien we dat aanbestedingen in de onderwijsroute niet ingevuld kunnen worden. Samen met onderwijsinstellingen maken we ons hard voor talentvolle nieuwkomers en hun voorbereiding op studie of werk.  

3) Urgentie blijft groot: precaire arbeidsmarktpositie 

‘Van degenen die in 2014 een vergunning kregen, heeft vijf jaar later 45% betaald werk*. Voor de overgrote meerderheid (tegen de 90%) is dit een tijdelijke baan. (…) Vanwege corona is de toename in de arbeidsparticipatie van de afgelopen jaren omgebogen in een daling. Het belang van beleid blijft groot. Ook degenen die al wat langer in Nederland zijn nemen een onzekere arbeidsmarktpositie in.’ (Bron: Nieuwsbericht SCP) 

> Het UAF ontwikkelt samen met bedrijven slimme routes naar de arbeidsmarkt voor gevluchte studenten en professionals. Hierbij richten we ons vooral op kraptesectoren zoals de techniek, de zorg en het onderwijs. De impact van onze leerwerktrajecten op mbo- en hbo-niveau is groot. Deelnemers halen een diploma, doen werkervaring op en hebben zicht op een baan. Werkgevers tonen veel belangstelling voor deze trajecten omdat ze staan te springen om personeel. Klik hier voor meer informatie.  

*Ter vergelijking: in 2020 had 38% van deze vergunninghouders betaald werk. In 2019 was dit 25%. (Bron: CBS 2020 en 2019). Deze cijfers laten zien dat de inspanningen van de laatste jaren effect hebben. De aanhouder wint.

4) Alertheid bij overheid en gemeenten op uitvoering 

‘Of de hoge verwachtingen van de nieuwe wet ingelost kunnen worden, hangt af van een voortvarende uitvoering van het nieuwe beleid. Omdat gemeenten een regierol krijgen in de uitvoering van de nieuwe wet, wijst het SCP er op basis van eerder onderzoek op dat decentralisaties zoals de WMO, Jeugdwet en Participatiewet niet altijd opleverden wat werd beoogd. (…) Bij het nieuwe inburgeringsbeleid is het van belang dat de overheid en gemeenten alert zijn op hoe de uitvoering verloopt en welke bijstellingen nodig zijn. (Bron: Nieuwsbericht SCP) 

> Met veertig gemeenten hebben we samenwerkingsafspraken gemaakt. Deze zijn gericht op goede studiemogelijkheden voor gevluchte studenten en professionals, zodat zij perspectief krijgen op een baan op het eigen niveau. Ook onder de nieuwe wetgeving willen we onze expertise, onze ervaring en ons netwerk blijven delen met gemeenten. Bekijk hier onze dienstenbrochure.

> Het UAF biedt waar mogelijk ondersteuning aan gemeenten. Hierbij ligt de focus op trajecten voor hoger opgeleide statushouders. Bekijk hier ons aanbod voor gemeenten of neem contact op via 030 – 252 08 35.