In de zorgsector piept en kraakt het en toch komen statushouders met ervaring in de zorg nog steeds moeilijk aan de slag. Het rapport ‘Van asielzoeker naar zorgverlener’ van de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken (ACVZ) maakt dit opnieuw duidelijk. Het UAF vindt dit verspilling van kennis en talent en pleit al jaren voor een structurele oplossing van de overheid: een centrale organisatie die de begeleiding van gevluchte zorgprofessionals coördineert en bekostigt.  

Nu zijn gevluchte zorgprofessionals zelf verantwoordelijk voor het traject op weg naar hun BIG-registratie (verplicht voor medische beroepen) en een baan in de zorg. Voor informatie en advies over de procedure kunnen zij terecht bij de Commissie Buitenslands Gediplomeerden Volksgezondheid (CBGV). Vervolgens moeten zij aankloppen bij allerlei andere instanties, zoals taalinstituten, onderwijsinstellingen en zorginstellingen. Hierbij gaat kostbare tijd verloren aan bureaucratie, onbekendheid met het systeem en een versnipperd opleidingsaanbod. Een ander knelpunt is de zoektocht naar een supervisieplek, omdat deze groep meestal niet beschikt over een netwerk in de zorg. Een traject dat in theorie twee jaar duurt, duurt in de praktijk vaak twee keer zo lang.  

De kosten die gepaard gaan met dit traject, de medische assessmentprocedure, vormen ook een belemmering. De kosten van voorbereiding, verplichte toetsen en eventueel een aanvullende opleiding zijn hoog. Als een aanvullende opleiding nodig is, bijvoorbeeld in de vorm van co-schappen, dan komen zorgprofessionals van buiten de Europese Unie niet altijd in aanmerking voor studiefinanciering of het Leven Lang Lerenkrediet. Hierdoor is deelname aan het traject, zonder toestemming van een gemeente en ondersteuning van het UAF, vaak al bij voorbaat onhaalbaar.  

Mardjan Seighali, directeur UAF: ‘De rapporten over dit onderwerp stapelen zich op, de knelpunten en oplossingen zijn bekend. Waar het aan ontbreekt is visie, coördinatie en eigenaarschap van de overheid. Je kunt de begeleiding en financiering niet langer overlaten aan goede doelen. Wij hebben de kennis in huis maar zullen nooit in staat zijn om een grote groep te bedienen. Wat wij bieden, samen met vrijwilligers die zich inzetten als medische mentoren, is een pleister op de wond.’  

Gecoördineerde aanpak 

Een centrale organisatie die gevluchte zorgprofessionals begeleidt, helpt met het opbouwen van een professioneel netwerk en de voortgang van hun medische assessmentprocedure monitort, dat is waar het UAF voor pleit. Zo’n gecoördineerde aanpak kan het proces naar de BIG-registratie sterk verkorten. Zo wordt kostbare tijd bespaard voor zowel de zorgprofessionals die aan de zijlijn staan als de zorgsector, waar behoefte is aan personeel. 

Seighali: ‘Met incidentele oplossingen kun je geen structurele problemen aanpakken. Naar het oordeel van de ACVZ doet het UAF nu veel werk dat de overheid zou moeten oppakken. Daar gaan we mee door zo lang als het nodig is, samen met onze partners. Mooier zou het zijn als onze expertise wordt ingebed in structureel beleid.’  

In april 2021 is onder leiding van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) een werkgroep gestart om de procedure te verbeteren. In deze werkgroep zijn koepelorganisaties, deskundigen uit de zorgsector en het UAF vertegenwoordigd. Ook in deze werkgroep is de inzet van het UAF dat de overheid de rol van regisseur op zich neemt, wat betreft praktische begeleiding en gestructureerde monitoring van alle buitenlandse zorgprofessionals, en dus ook de gevluchte zorgprofessionals. 

Foto: Suzanne Blanchard