Met haar op Rembrandt geïnspireerde afstudeerwerk onder de arm vluchtte kunstenares Diana Bachour (1991, Syrië) in 2017 naar Nederland. Krap vier jaar later is ze opnieuw afgestudeerd, dit keer aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, en zet ze kunsteducatie in als middel om nieuwkomers te helpen bij hun integratie in Nederland.
Hoe oud was je toen je werd gegrepen door de kunst?
‘Van mijn kindertijd herinner ik me dat mijn vader, een hobbykunstenaar, altijd bezig was met olieverf. Ik was gefascineerd door zijn techniek. Wauw, wat is dat? Dat wil ik ook! Al snel gaf hij me kleurpotloden, verf en kwasten. “Mijn dochter wordt een kunstenaar” zei hij, het was zijn droom. Toen ik eenmaal oud genoeg was en in Syrië begon aan de kunstacademie riep hij me bij zich: “Je hebt mij niet meer nodig, je bent een professional.”’
Wat voor leven zag je voor je als kind?
‘Ik wilde Rembrandt zijn en lesgeven binnen de academie. Toen ik naar Nederland kwam stond ik in het Rijksmuseum en Rembrandthuis ineens oog in oog met zijn werk, dat was heel bijzonder voor mij. Mijn afstudeeropdracht in Syrië heette Night Impression, een werk dat helemaal gebaseerd is op Rembrandts technieken.’
Wat streef je na met je kunst?
‘Het idee dat je iets kunt bereiken met kunst is nieuw voor mij, in Syrië denkt men niet zo. Voor ik vluchtte was ik vooral bezig met technieken, met maken. Ik wilde mijn werk naar de grote biënnales in Italië brengen. Pas in Nederland ontdekte ik dat kunst een maatschappelijke rol vervult, het was een eye opener, daar wilde ik iets mee. Ik dacht na over een plek binnen de kunst waarmee ik mijn toekomst kan bestendigen. De praktijk combineren met lesgeven leek me interessant. Zo kwam ik uit bij de opleiding Kunsteducatie aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten (AHK). Het UAF heeft me, naast de financiële steun en begeleiding die ik van ze kreeg, gestimuleerd om in mijn dromen en talenten te geloven. De introductie van studieleider Jappe Groenendijk heeft de rest gedaan. Hij wakkerde mijn nieuwsgierigheid aan en daagde me uit om iets totaal nieuws te doen.’
Welke rol speelde de opleiding bij jouw integratie in Nederland?
‘In Syrië was ik altijd bezig met aquarellen, tekenen en schilderen. Door kunsteducatie kwam ik in een meer actieve modus. Kunsteducatie betekent lezen, ontwikkelen, onderzoeken, de focus ligt op samenwerking. Zo leerde ik hoe Nederland werkt. Daarbij heeft kunsteducatie me geholpen het belang van cultuur te ervaren. Ik ontdekte: iedereen heeft een plek in deze wereld, de zoektocht gaat altijd door.’
Integratie gaat niet over verandering van je authenticiteit, maar over het leren van vaardigheden die je helpen om je thuis te voelen.
Je bent inmiddels afgestudeerd en ziet een rol voor kunst en kunsteducatie bij de integratie van nieuwkomers. Welke?
‘Integreren in Nederland betekent: de taal leren, studeren, werken. Punt. Maar is het wel genoeg om achter een tafel te gaan zitten, te luisteren, oefeningen te maken en daarna het staatsexamen af te leggen? Ik denk van niet. Kunst en kunsteducatie voegen daar een dimensie aan toe, een dimensie van voelen, jezelf leren uitdrukken, interactie, deelnemen en meedoen. Een taal leren is niet alleen woorden stampen, maar gaat over nuances. Kunsteducatie heeft mij op dat gebied geholpen en geeft je een veilige ruimte om in beweging te komen, je te ontwikkelen en toch authentiek te blijven.’
Een goed voorbeeld daarvan is Common Ground, het afstudeerproject van jou en je studiegenoot Madeleine Holtzer. Onder de vlag van de Maria Magdalena-tentoonstelling van Museum Catharijneconvent ontwikkelden jullie kunstworkshops voor vrouwen met een vluchtelingenachtergrond. Wat zag je gebeuren bij deze vrouwen?
‘Hun ontwikkeling werd een cyclus in plaats van een lijn. Deelnemers konden kiezen uit verschillende workshops, waaronder beeldende kunst, documentatie, fotografie en theater. Vrouwen uit landen in het Midden-Oosten zijn het niet gewend om zichzelf te laten zien, maar in Nederland moet je naar buiten. Door een veilige ruimte te creëren stimuleerden we vrouwen om zich open te stellen. Een van de deelnemers stond voor het eerst in haar leven met een camera in haar hand. “Probeer het maar”, moedigde ik haar aan. “Welk beeld wil je van jezelf laten zien?” Ze begon spontaan te stralen. De kunstworkshops wakkerden durf aan. Het leuke is dat de deelnemers de workshops nu zelf gaan geven in het museum voor verschillende bewoners van asielzoekerscentra. Ze geven hun ervaring door.’
Je bent afgestudeerd. Wat zijn je doelen?
‘Ik werk bij de gemeente Utrecht, een vruchtbare bodem waar ik mijn ideeën een plek kan geven. Daarnaast heb ik mijn eigen bedrijf. Ik wil graag meer kunsteducatieve, interactie en interdisciplinaire elementen toevoegen aan inburgeringstrajecten. Integratie gaat niet over verandering van je authenticiteit, maar over het leren van vaardigheden die je helpen om je thuis te voelen. In Nederland zijn dat: onderzoeken, communiceren, samenwerken, vragen stellen. Die vaardigheden waren nieuw voor mij, maar door mijn zintuigen te gebruiken, door aan de slag te gaan, heb ik deze vaardigheden ontwikkeld. Dat proces is nog niet afgerond. Ik ben nog steeds bezig met integreren. Dat doe ik door te onderzoeken, te ervaren en bij te dragen binnen de veilige muren van musea en andere culturele instellingen. De volgende stap in mijn eigen ontwikkeling? Een PhD, waarbij kunsteducatie, integratie, musea en beleid de ingrediënten zullen zijn.’
UAF-Award 2021
Ieder jaar reiken we de UAF-Award uit aan de uitblinker van het jaar. Met de verkiezing vraagt het UAF aandacht voor het potentieel en het doorzettingsvermogen van gevluchte studenten en professionals die hier aan hun toekomst werken.
Diana was een van de zes genomineerden die zich onderscheidde door haar studie- en werkprestatie en haar inzet voor de samenleving. Bekijk haar nominatievideo hieronder.
Talent mag niet verloren gaan
Geef gevluchte studenten en professionals zoals Diana de kans zich te ontwikkelen. Met jouw donatie maak jij voor hen een wereld van verschil.
Help jij vluchtelingen op weg?
![UAF-logo-staand-zonder-payoff-[RGB]](https://www.uaf.nl/wp-content/uploads/2023/02/cropped-UAF-logo-staand-zonder-payoff-RGB-223x300.png){kind=logo}
