Dossier Oekraïne

De situatie in Oekraïne laat niemand onberoerd. Er zijn veel vragen, onzekerheden, steunbetuigingen en acties om te helpen. In dit dossier lees je wat het UAF doet, bij welke organisaties je terecht kunt als je wilt helpen en geven we antwoord op vragen over studeren of werken in Nederland. 

Let op: Er zijn nog veel onzekerheden en daardoor hebben we helaas nog niet op iedere vraag een antwoord. We passen deze informatie aan wanneer er iets wijzigt. Check deze website regelmatig voor actuele informatie. 

See here for more information in English for refugees and students coming from Ukraine.

Barrières wegnemen

Inmiddels zijn bijna 8,2 miljoen mensen gevlucht voor de oorlog in Oekraïne (bron: UNHCR). Bijna 65.000 vluchtelingen uit Oekraïne zijn ingeschreven bij Nederlandse gemeenten (bron: CBS 2022). Dat zijn niet alleen Oekraïners, maar ook Afghanen, Jemenieten en mensen uit Afrikaanse landen die in Oekraïne studeerden of werkten toen de oorlog begon.  

Door de oorlog komen ook mensen in de problemen uit Oekraïne, Rusland en Belarus die in Nederland (of een ander Westers land) studeren of werken en niet terug kunnen naar hun land van herkomst. 

Voor het studiejaar 2023-2024 heeft het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap het collegegeld voor voor vluchtelingstudenten uit Oekraïne, die onder het Europese Beschermingsrichtlijn vallen, studenten niet verlaagd. Ook hebben vluchtelingstudenten uit Oekraïne momenteel geen recht op vergoeding van reiskosten of andere studiegerelateerde kosten, noch op studiefinanciering van de Nederlandse overheid. 

 8,5

Alle scholen en universiteiten beslissen zelfstandig welk collegegeld voor het studiejaar 2023-2024 geldt voor Oekraïense studenten.  

Het is belangrijk dat de toegang tot hoger onderwijs voor studenten die gevlucht zijn uit Oekraïne, inclusief derdelanders, wordt gewaarborgd. Hier is de juiste voorlichting voor nodig maar bovenal moeten financiële barrières worden weggenomen. Samen hebben we het ministerie van Onderwijs meerdere keren opgeroepen om deze barrières weg te nemen. Vanuit de overheid blijft het stil. Dit leidt tot nog meer onzekerheden op het gebied van onder andere werk, studie en taal. 

Wij houden je via onze website op de hoogte van de gesprekken met het ministerie en hopen dat onderwijsinstellingen flexibel omgaan met de toelating van deze studenten.

Veelgestelde vragen

Algemeen

Het UAF richt zich op onderwijs- en werkmogelijkheden voor vluchtelingen. Onze dienstverlening is aanvullend op voorliggende voorzieningen van de overheid. Op dit moment zijn er geen voorzieningen getroffen door de overheid voor gevluchte studenten uit Oekraïne.

Mensen die op dit moment aankloppen bij het UAF, bijvoorbeeld met vragen over studie en werk, helpen we op weg met informatie en advies.

Het UAF ontvangt wekelijks tientallen vragen van vluchtelingen uit Oekraïne die graag in Nederland met een Engelstalige opleiding willen starten. Deze gevluchte studenten kunnen bij het UAF terecht voor financiële ondersteuning. In de zomer van 2022 konden zij een cursus Engels volgen en het IELTS examen doen om toegelaten te worden tot een studie. Ruim 60 vluchtelingstudenten hebben hier gebruik van gemaakt.

We bieden deze cursussen opnieuw aan in juli 2023. De voorbereidingscursussen en -testen zijn alleen toegankelijk voor studenten die voorwaardelijk zijn toegelaten tot een studie voor het academisch jaar 2023-2024. 

Het UAF is van mening dat iedere vluchteling het recht heeft op het volgen van hoger- en beroepsonderwijs. Wij blijven ons er voor inzetten om dit voor alle vluchtelingen mogelijk te maken door hen o.a. te ondersteunen in de studievoorbereiding. Als UAF pleiten we voor een gelijke behandeling en toegang tot voorzieningen voor alle vluchtelingen.

De kosten die wij maken doordat we de Engels cursussen vergoeden, gaan niet ten koste van mogelijkheden voor vluchtelingen die zich bij het UAF voorbereiden op een opleiding. Vluchtelingen in Nederland met een verblijfsstatus hebben toegang tot hoger- en beroepsonderwijs onder dezelfde voorwaarden als Nederlanders en kunnen via het UAF in aanmerking komen voor vergoeding en begeleiding bij studievoorbereiding.

Om studie daadwerkelijk mogelijk te maken dienen voorzieningen getroffen te worden om het collegegeld en bijbehorende studiekosten  zoals vergoeding van studieboeken en reiskosten, te dekken. Wij blijven het kabinet dan ook oproepen om onderwijsinstellingen  in deze kosten te voorzien, zodat gevluchte studenten in Nederland weer aan de slag kunnen. Vooralsnog kunnen aankomende studenten met de onderwijsinstelling waar zij zich hebben aangemeld in gesprek over wat de mogelijkheden voor bekostiging zijn.

De Richtlijn Tijdelijke Bescherming van de Europese Unie geeft recht op opvang, medische zorg en onderwijs voor minderjarige kinderen in Nederland. Daarnaast geeft het de mogelijkheid om te werken. 

Echter vluchtelingen uit Oekraïne die geen permanent verblijf in Oekraïne hadden voordat ze naar Nederland kwamen, vallen na 4 september 2023 waarschijnlijk niet meer onder de richtlijn tijdelijke bescherming.

Vluchtelingen uit Oekraïne kunnen studeren aan een universiteit of hogeschool in Nederland, mits zij het vereiste vooropleidingsniveau hebben en voldoen aan de toelatingseisen van de opleiding die zij willen volgen. Meer informatie over studeren in Nederland voor gevluchte studenten uit Oekraïne vind je hier.

Op RefugeeHelp vinden vluchtelingen uit Oekraine ook de laatste informatie over opvang, een permanente woning en werken in Nederland. 

  • Goederen, kleding en acties voor Oekraïnse vluchtelingen in Nederland:
    We hebben ons
    aangesloten bij
    ‘Steun Oekraïense vluchtelingen’ en RefugeeHelp en verwijzen hiernaar door voor vragen over onderdak, het inzamelen van spullen, vrijwilligersactiviteiten, lokale initiatieven enzovoort. Mensen die via beide platformen bij het UAF aankloppen, bijvoorbeeld met vragen over studie en werk, helpen we op weg met informatie en advies. 
  • Goederen, kleding en acties voor vluchtelingen in buurlanden/Oekraïne:
    Er zijn heel veel organisaties die (nood)hulp verlenen in het buitenland. Wij wijzen je graag op de inzamelactie van de samenwerkende hulporganisaties Giro 555. 

Voor onderwijsinstellingen

Lokale initiatieven kunnen worden doorgegeven aan het platform ‘Refugee Help’ van VluchtelingenWerk Nederland. Daar staan vele initiatieven op vermeld. Er is een grote behoefte aan mogelijkheden voor vluchtelingen uit Oekraïne om de Nederlandse (of Engelse) taal te leren.

Het UAF is bij RefugeeHelp betrokken en verwijst  door als er nog geen sprake is van een (begeleidings)traject samen met het UAF. 

Dit is inderdaad een schrijnende situatie. Het UAF heeft al van enkele onderwijsinstellingen van dit soort verontrustende geluiden gehoord. Soms gaat het om een paar honderd studenten aan één hogeschool of universiteit. Of het voor deze studenten wel of niet verstandig is om asiel aan te vragen in Nederland, is een vraag die het UAF niet kan beantwoorden. We zullen de  signalen aan de koepelorganisaties doorgeven: Universiteiten van Nederland en de Vereniging Hogescholen. Zij kunnen dit weer signaleren bij het ministerie van OCW. We verzoeken onderwijsinstellingen om hier ook een melding van te maken. 

Asielverzoeken worden behandeld door de IND. Gezien de aantallen studenten die in deze situatie verkeren verwachten we dat het kabinet zich hierover zal buigen en met een oplossing zal komen.  

Voor bedrijven en organisaties

We ervaren veel betrokkenheid, saamhorigheid en actiebereidheid en dat waarderen we enorm. Het UAF richt zich op onderwijs- en werkmogelijkheden voor vluchtelingen die  in Nederland verblijven. Onze dienstverlening is aanvullend op voorliggende voorzieningen van de overheid.  Op dit moment is nog onduidelijk welke voorzieningen de regering gaat treffen.  

Zodra een beroep op het UAF wordt gedaan voor aanvullende ondersteuning, doen wij een beroep op onze donateurs, om dit mede mogelijk te maken. Ondertussen ondersteunt het UAF bijna vierduizend vluchtelingen uit andere conflictgebieden zoals Syrië, Pakistan, Turkije, Afghanistan, Jemen en Eritrea. 

Voor noodhulp adviseren we om bij te dragen aan de actie van de Samenwerkende hulporganisaties Giro 555. 

In de media:

  • Spectaculaire verlaging collegegeld voor oekraïense vluchtstudenten – BNR Nieuwsradio 17-05-22

  • ‘Universiteiten vragen lager collegegeld voor studenten gevlucht uit Oekraïne’ –  Universiteiten van Nederland en NRC 17-05-22

  • ‘Kabinet, gun student uit Oekraïne laag collegegeld en studiefinanciering’ – Het Algemeen Dagblad, 19-04-22
  • Hoger onderwijs wil snel duidelijkheid voor studenten uit Oekraïne uToday, 19-04-22
  • Onderwijsorganisaties: geef student uit Oekraïne financiële hulp – BNR, 19-04-22
  • Hoger onderwijs vraagt financiële steun voor opvang vluchtelingen – Punt, 19-04-22
  • Financiële hulp voor gevluchte studenten uit Oekraïne nodig om verder te studeren – Nationale Onderwijs Gids (NOG), 20-04-22
  • Hoger onderwijs wil snel duidelijkheid voor studenten uit Oekraïne – Erasmus Magazine,  24-04-22

Wil je meer weten over het UAF?

 Lees verder over welke ondersteuning wij bieden, onze doelen, de successen van het afgelopen jaar en hoe jij kan bijdragen.

Steun ons werk

Belangenbehartiging vormt een belangrijk onderdeel van het werk van het UAF.
Steun ons met een eenmalige gift, juist nu.