Oud-medewerker Feitsma-Eisma (84): ‘Ook destijds ging er van de Russische bemoeienis veel dreiging uit’

Mevr. Feitsma

Halverwege de jaren zestig werkte Marjan Feitsma-Eisma (84) als studentenbegeleider bij het UAF. Ze begeleidde destijds Hongaarse studenten die vluchtten naar aanleiding van de burgeropstand en de Russische inval die daarop volgde. ‘Dat het UAF nog steeds bestaat had ik niet voorzien.’ 

Het is een maandagmiddag in maart, dag twaalf van de oorlog in Oekraïne. Mevrouw Feitsma-Eisma ontvangt in haar woning in Eindhoven. Ze leeft naar eigen zeggen een teruggetrokken bestaan, maar leest veel en volgt het nieuws. Op een bijzettafel ligt Oorlog en Vrede van Lev Tolstoj, ze is halverwege. Feitsma-Eisma, geboren vlak voor de Tweede Wereldoorlog: ‘De laatste jaren dacht ik: wat zijn we bevoorrecht dat we al zoveel jaren leven in betrekkelijke rust. Toen kwam corona, en nu dit. Het zijn dingen die in een mensenleven voorbij komen.’ 

‘Maar natuurlijk’, antwoordt ze op de vraag of ze bij de oorlog in Oekraïne moet denken aan de Hongaarse opstand eind jaren vijftig. ‘Net als nu ging er veel dreiging vanuit. De opstand ontstond vrij spontaan, maar de bemoeienis van de Russen openbaarde zich meteen. Meer dan toen dreigt nu een wereldwijde oorlog. In alle opzichten is het nu grootschaliger.’ 

De Hongaarse opstand, in 1956, begon met een vreedzame betoging van studenten in Boedapest. Ze steunden Poolse betogers en riepen anti-Sovjetleuzen. Inwoners van de stad sloten zich bij de betogers aan, op het Heldenplein werd het standbeeld van Stalin neergehaald. De Sovjet-Unie greep in, zij duldden geen neutraal en potentieel op het Westen gericht buurland. Bij de gevechten kwamen naar schatting vijfentwintighonderd burgers om het leven, ruim tweehonderdduizend Hongaren sloegen op de vlucht. Na een verzoek van de VN liet Nederland drieduizend Hongaarse vluchtelingen toe.  

 

‘Het asielfonds’ 

Bij het UAF – acht jaar daarvoor opgericht om vijftig gevluchte studenten uit Tsjechië de kans te bieden hun studie in Nederland voort te zetten – meldden zich ruim honderd Hongaarse studenten. Feitsma-Eisma, die het UAF consequent aanduidt als ‘het asielfonds’, weet het nog goed: ‘Ik studeerde Sociologie in Groningen. Voor studenten was het in die tijd vanzelfsprekend dat zij het UAF steunden met een donatie. Net als het Nederlands Studenten Sanatorium overigens. Er kwamen Hongaarse studenten binnen op de universiteiten, het bracht vanalles teweeg. Een vriendin van mij ging werken bij een opvang en is later met een van die Hongaren getrouwd. We hadden ook een jaargenoot die Hongaars was.’ 

Eenmaal afgestudeerd solliciteerde Feitsma-Eisma bij het UAF, omdat een lopende sollicitatie bij het Ministerie van Maatschappelijk werk haar te lang duurde. ‘Het UAF reageerde meteen, een baan was op korte termijn te regelen.’ Ze belandde in een team met vijf collega’s en was naast de begeleiding van vluchtelingstudenten betrokken bij uiteenlopende werkzaamheden. ‘We waren van alle markten thuis. Ik voerde gesprekken met scholen, ging op kraambezoek en schreef het nieuwsblad voor donateurs. Die werd destijds gedrukt in de kelder van ons kantoor aan de F.C. Dondersstraat in Utrecht.  

 

UAF: een oude liefde 

Dat het UAF bijna vijfenzeventig jaar later nog bestaat had ze niet voorzien. ‘Absoluut niet. Ik was betrokken bij het staartje van de begeleiding van Hongaarse vluchtelingen, maar de aantallen liepen al terug. Het UAF was een tijdelijke oplossing voor een tijdelijk probleem – dacht men. Er werd gesproken over de oprichting van de stichting Bijstand Buitenlands Studerenden. Die stichting zou zich richten op een bredere groep, het UAF zou komen te vervallen. Maar al snel kwamen er nieuwe vluchtelingen: uit het Midden-Oosten, uit Zuid-Afrika, uit Syrië.’ 

Het UAF was een tijdelijke oplossing voor een tijdelijk probleem – dacht men. Maar al snel kwamen er nieuwe vluchtelingen: uit het Midden-Oosten, uit Zuid-Afrika, uit Syrië.

Na twee jaar liet mevrouw Feitsma-Eisma het UAF achter zich. Ze trouwde, kreeg een zoon en ging werken bij de Federatie van Vormingscentra. Later heeft ze twintig jaar vrijwilligerswerk gedaan voor een stichting gelieerd aan de Technische Universiteit Eindhoven, die zich bezighield met de opvang van buitenlandse gasten, vooral medewerkers. 

‘Het UAF ben ik altijd blijven volgen. Nadat mijn man overleed, dertien jaar geleden, vroeg ik me af: ik steun zoveel goede doelen, waarom het UAF niet? Ik heb contact gezocht en steun het UAF inmiddels met een periodieke schenking. (Met een periodieke schenking voor de duur van vijf jaar of langer krijg je geld terug van de belastingdienst; red.) Het was een oude liefde, een liefde waarbij ik me nog betrokken voelde.’  

Het UAF ben ik altijd blijven volgen. Nadat mijn man overleed, dertien jaar geleden, vroeg ik me af: ik steun zoveel goede doelen, waarom het UAF niet? Ik heb contact gezocht en steun het UAF inmiddels met een periodieke schenking.

Op zoek naar gemeenschappelijkheid 

Al die ervaring, wat is het belangrijkste inzicht dat mevrouw Feitsma-Eisma heeft opgedaan in haar leven ten aanzien van de begeleiding en ondersteuning van mensen die van elders komen? Ze denkt even na en zegt dan: ‘Contact leggen. Want contacten kunnen uitgroeien tot vrienden. Vriendschappen hebben een brugfunctie, ze helpen mensen zich te hechten aan een nieuw land. Alleen maar administratieve steun is niet genoeg, het moet via mensen. Ik merk het nu ik ouder word, je wereld verkleint. Wat als je familie ver weg is?’ 

Ze wijst naar de Russische boeken op tafel. ‘Als je die leest of een Russisch toneelstuk ziet, ontdek je dat mensen overal op de wereld hetzelfde zijn. Het is de kunst op zoek te gaan naar gemeenschappelijkheid. Zo ben ik ook opgevoed. Hoeveel mensen heeft mijn moeder wel niet opgevangen in de oorlog? Ik wist niet beter dan dat er mensen waren, ik snap nog steeds niet waar ze al die bedden vandaan haalde. Mensen waren altijd welkom.’ 

Mensen zijn overal op de wereld hetzelfde.
Het is de kunst op zoek te gaan naar gemeenschappelijkheid.

Maak slim gebruik van het belastingvoordeel op giften met een periodieke schenking

Gevluchte studenten en professionals op weg helpen én profiteren van belastingvoordeel? Dat kan met een periodieke schenking. Zo is jouw jaarbijdrage volledig fiscaal aftrekbaar en krijg je geld terug van de Belastingdienst.

Ga naar uaf.nl/periodiekschenken of klik op de button hieronder voor meer informatie en de voordelen van periodiek schenken.

Misschien vind je dit ook interessant

Het UAF helpen kan op veel manieren

Dankzij de betrokkenheid en steun van 27.000 gevers kunnen wij jaarlijks duizenden vluchtelingen begeleiden bij studie en werk. Help jij ook mee? 

Het laatste nieuws in je inbox?

Ruim 16.000 mensen gingen je voor! Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang elke zes weken het laatste nieuws en inspirerende verhalen van gevluchte studenten en professionals. Zo ben je altijd als eerste op de hoogte!

Hidden
Optin nieuwsbrief

Deel dit artikel via:

WhatsApp
LinkedIn
Facebook
X